O reino de Galicia na Coroa Castelá.

A sucesión de Fernando III o Santo (1230 - 1254) ao trono dos reinos de Galicia e León supuxo o comezo duna longa e escura etapa de decadencia e unha negativa evolución dos intereses xerais do reino, sendo a nobleza condal galega e os axuntamntos dos burgos galegos os principais perxudicados ao verse afastados do alto nivel da corte de Castela tanto a nivel de prestixio como á hora de tomar as decisións. Galicia pasara dun núcleo cultural a unha periferia controlada por casteláns.
En Galicia e León mantívose como código legal o Liber Ludiciorum, ao contrario dos territorios castelans. Incluso cando os asuntos eran xuzdagos pola corte, estos eran despachados polo código vixente en cada coroa. 
Seen embargo iníciase una política de tendencia centralizadora que se mantén durante o reinado de Alfonso X, que introduce por primeira vez un representante xudicial do reino castelán no goberno de Santiago de Compostela.
Pouco máis tarde cederá a sede compostelá ao arzobispado de Valladolid, comezando un proceso que substituirá os obispos galegos por funcionarios casteláns.

Baixa Idade Media: Reino Suevo.

Coa caída do Imperio romano, Gallaecia forma parte dos foedus dos diferentes pobos invasores. 
Os Suevos situábanse entre o Duero e o Miño, na zona de influencia Bracara Augusta (Braga, Portugal), e constaban unicamente de 8.000 varóns en condicións de traballar de 30.000 indiviudos que formaban o seu pobo.
Chegaron no ano 409 da man do rei Hermerico, que firma un foedus con Roma polo que o emperador romano permítelle ao pobo suevo establecerse na rexión romana de Gallaecia, recoñecendo, o rei suevo,  ao emperador de Roma como o seu superior.
Tras o reinado de Hermerico, chegará ao trono o seu fillo Requila no 438, que realizará campañas militares por toda a península, e tras el, o seu sucesor Requiario, quen adoptará o catolicismo no 449.
O pobo suevo é derrotado polos visigodos na batalla do río Órbigo 456, batalla na que Requila é asasinado.
Tras esta derrota, o reino suevo dividirase e gobernarán simultaneamente Fratán e Aguiulfo. Ambos farano dende 456 ata 457, ano no que Maldras reunificará o reino para acabar sendo asasinado tras a conspiracion romano-visigoda fallida.
E unha vez máis o reino suevo viuse dividido entre dous reies: Frumario e Reemismundo (fillo de Maldras), que reunificará novamente o reino do seu pai no 463 e que se verá obrigado a adoptar o arrianismo por mor da influencia visigoda.

A Real Academia Galga (RAG) é una institución científica, que ten como obxectivo o estudio da cultura de Galicia, en especial, da lingua galega. Elabora as normas gramaticais, ortográficas e léxicas da lingua, ao mesmo tempo que defende e promove a mesma. 
Tamén decide a personalidade literaria á que se lle dedica o día das Letras Galegas. Xose Luis Ménfez Ferrín é o seu acutal presidente dende o 23 de xaneiro de 2010.
A historia de esta entidade remóntase ao ano 1904, no que Manuel Murguía publicou un artigo na revista do Gran Hotel de Mondariz no que propugnaba a creación dunha academia galega. Este artigo despertou o interés dos intelectuais galegos exiliados, e en 1905 fundouse na Habana, A Sociedade Protectora da Academia Galega, gracias ao impulso de Manuel Curros Enríquez e Xosé Fontentla Leal. En Galicia seguiron o exemplo algunas figuras que se reunían na Libraría Rexional de Eugenio Carré Aldado de A Coruña. 
A Real Academia Galga fundouse como tal o 30 de septembro de 1906, presidida por Manuel Murguía e dotada xa de corenta membros. Os obxectivo inciais e fundamentais eran a laboración de un diccionario e unha gramática, aínda que estes proxectos demoraríanse varios anos.

Durante o réxime, moitos galegos tiveron que emigrar a outros países como Francia, Suiza o Alemaña. Na maioría dos casos, eran os homes os que partían hacia outro lugar mentras que deixaban aquí un país cheo de mulleres viúvas y nenos que crecían sen pai e, que si algun dia volvían a velo, non o considerarían como tal. Isto pode ser algo triste, pero todas as desgrazas teñen a súa parte boa, e a de este caso é que grazas a que os homes das familias, tiñan que irse, as mulleres ocupaban os seus postos de traballo e pouco a pouco, ían facendose máis independentes e, tamén, máis seguras de sí mesmas, dandose conta, de que non precisaban dun home para poder comer. Pois ben, como todo é ciclíco, volvemos a ver estos casos hoxe en día, solo que agora, a familia ao total, pode partir e rehacer a súa vida noutro país o mellora que poden, e que mellor forma de comezar unha nova vida, a pesar das dificultades, que todos unidos?

Durante os 30 anos de réxime franquista, millóns de persoas forons esclavizadas nas carceres polo simple feito de no estar conformes co réxime. En moitas ocacións, utlizando os exmplos dos nazis, facian experimentos 'médicos' con persoas, asi como a esterilizacion dos razas 'inferiores' para evitar a súa descendencia e conseguir o seu propósito de que desaparecese. A vida nestas carceres era terriblemente dura, xa que estaban expostos a continuas 'sesions' de torturas. Recentemente atopouse unhas excavacións en Xeréz que mostran que alí existiu un centro de detención, tortura e execución franquista. Sgun as primeiras investigacións, esa foi a area na que se halla a fosa que foi ocupada na época d 'terror quente', que vai dend o xulio do 1936 ata marzo do 1937, a maioria das víctimas sería excutadas en xuizos sumarísimos e por iso non quedaría xa constancias de quenes eran. As mulleres tiñan un añadido a hora das detencións e torturas, xa que elas, ademáis de estar en contra do réxime, eran mulleres, e supostamente, xogaban nun nivel inferior. Os nenos eran robados das mans das súas nais e eran reintegrados en familias militares, para ser educados según o réxime nacional-católico e poseidos por un odio visceral aos republicanos. Moistos dos presos das carceres eran usados para traballar durante xornadas de 11 ou 12 horas diarias para reconstruir lugares que el mismo Franco destruira, como Guernica. Un dos exemplos máis significativos é o Valle dos Caídos, onde moitos presos pereceron durante a construcción dun monumento que debía ser 'vergonza nacional'.

Nós.

O grupo Nós foi un colectivo de intelectuais ourensáns que lle deu á cultura galega unha altura intelectual que xamais tivera, principalmente no que se refire á renovación da prosa e do ensaio, así como ao seu cosmopolitismo.
O 20 de outubro de 1920 nace en Ourense a revista Nós. Arredor dela, xurdirán un grupo de autores literarios que, a partir da Asemblea de Monforte (1922), se irán integrando de cheo nas Irmandades da Fala. 
A revista Nós estaría conformada principalmente, no seu inicio, por Vicente Risco, Ramón Otero Pedrayo e Florentino López Cuevillas e mais Alfonso Castelao. Posteriormente, a revista verá chegar novos autores.

O primeiro número da revista Nós comeza coas Primeiras verbas, un artigo colectivo onde se aprecian varios dos propósitos deste grupo xeracional: a chamada da terra (Galiza), a dignificación da nosa cultura, o carácter universalista... Todos estes trazos estarán presentes nas obras destes escritores.

A ideoloxía dos homes do grupo Nós aparece perfectamente reflectida na novela de Ramón Otero, Arredor de Si (1930) e no ensaio de Vicente Risco Nós, os Inadaptados (1930). 

Os escritores deste grupo (agás Castelao) parten dunha total falta de apego polas súas raíces, derivado do cosmopolitismo. Mais, conforme avanza o tempo,- caerán na conta da importancia da cultura propia, posto que esta é a que distingue uns individuos dos outros (conciben o enxebrismo como o propio ser de Galiza). Por isto, chegarán á conclusión de que só se pode ser universal partindo do propio. Derivado disto, todos eles aceptarán o galeguismo como doutrina ideolóxica.